خواب منظم، مدت از زمان بیداری تا خواب را با به وجود آوردن احساس امنیت و راحتی بیشتر برای كودكتان دلپذیرتر می سازد . برای نتیجه بخش بودن زمان خواب منظم ، و استمرار آن تا آینده ، به نحوی كه نه تنها برای كودكتان ، بلكه برای خود شما نیز ثمر بخش باشد ، سلسله اتفاقات قابل پیش بینی را كه هر شب و همواره به یك صورت دنبال می كنید ، كنارهم قراردهید . نظم حقیقی شكل خواهد گرفت و با بزرگتر شدن كودكتان ، تغییر خواهد كرد ، اما اصول به همان صورت باقی می ماند . در این مرحله سنی ، برنامه منظم زمان خواب ، ممكن است شامل مراحل پوشیدن لباس خواب ، مسواك زدن دندان های كودك و خواندن قصه جذابی برای او باشد . همچنین ممكن است برنامه منظم خواب از نظر شما شامل حمام كردن ، داستان گفتن ، نوشیدن یك لیوان آب و گفتن داستان دیگری باشد . این بستگی به خود شما دارد ، كه بخواهید عمل خوابیدن سریعتر و آسانتر انجام شود ، و یا برای تنوع ، 20 تا 30 دقیقه را به كودكتان اختصاص داده و برایش قصه بگویید ، او را در آغوش بگیرید و با هم باشید .
اگر قبل از خواب ، ساعتی را به بازی آرامی اختصاص دهید ، برنامه خواب منظم به بهترین نحوه انجام خواهد شد . این عمل باعث پایین آوردن سطح فعالیت كودكتان شده و سیستم عصبی او را آرام می سازد. بازی های پر تحرك ، بدو بدو ، غلغلك دادن و حتی تماشای فیلمی پر تحرك ، باعث تأخیر در عمل خوابیدن و ایجاد بد خوابی می شود . مثال های زیر ، باعث ایجاد نظم در جریان خوابیدن شده و نه تنها برای كودكتان ، بلكه برای شما نیز مفید خواهد بود :
1 - تنظیم زمان خواب و پیروی از آن
اگر برنامه منظم خواب از الگویی طبیعی و مستحكم پیروی كند ، ساعت بدن كودك به سرعت خود را با آن برنامه سازگـار می سازد.
2 – هشدار قبل از خواب
درست قبل از ساعت خواب ، توجه كودكتان را به این مسأله جلب كنید كه روز در حال تمام شدن است . ممكن است كودك شما هنوز برای قضاوت خیلی كوچك باشد . بنا بر این به طور مثال اگر بگویید5 دقیقه بیشتر به زمان خواب نمانده ، احتمالاً برایش قابل درك نخواهد بود . در عوض با ربط دادن موارد گوناگون به یكدیگر ، می توانید زمان را به كودكتان بیاموزید . برای شروع اولین قسمت از برنامه منظم خواب ، اسباب بازی ها را جمع كنید ، و به این ترتیب برنامه منظمتان را با علامتی كه حاكی از تمام شدن روز باشد شروع می كنید .
برخی از والدین ، نزدیك شدن به زمان خواب را با استفاده از زنگ ساعت گاز آشپزخانه نشان می دهند . به این ترتیب كودك یاد می گیرد كه صدای زنگ به معنی زمان خواب است . از آنجا كه كودك می داند شما نمی توانید با گاز و دستگاه هایی از این قبیل بحث كنید ، متعاقباً به شی ء سوم شخص اجازه داده می شود تا زمان را اعلام كرده و میل به اعتراض را كاهش دهد .
3 – پیشنهاد تنقلات
تنقلات سبكی كه شامل پروتئین و كربوهیدرات است ، مانند تكه كوچكی پنیر و كمی نان گندم ، باعث خواب شده و كمك می كند تا كودك ، تمام شب را بخوابد . كربوهیدرات ، باعث خواب آلودگی شده و پروتئین ، مقدار قند خون را تا زمان صبحانه ثابت نگه می دارد . حتماً بعد از خوردن نان و پنیر ، دندان های كودك را مسواك بزنید .
4 – حمام آب گرم قبل از خواب
با افزایش تدریجی دمای بدن كودكتان ، او را آماده خوابیدن كنید . همچنین بازی با اسباب بازی هایش در حمام به او آرامــــش می دهد .
5 – پوشیدن لباس خواب
لباس های راحت و بدون بند انتخاب كنید كه نه زیاد گرم و نه نازك باشد .
6 – خواندن داستان مورد علاقه كودكان
خواندن داستان برای كودك نوپایتان ، برنامه فوق العاده آرامش بخشی است . به خصوص اگر داستان مورد علاقه اش را انتخاب كرده باشید ، مانند داستان شنگول و منگول . توجه داشته باشید كه كودك شما ، با بزرگتر شدن ، داستان های بیشتر و متنوع تری از شما می خواهد .
7– اطمینان از تنها نبودن كودك
خرس اسباب بازی یا عروسك مورد علاقه اش ، باعث راحتی و آرامش ، هنگام خوابیدن می شود .
8 – حذف یا محدود كردن محتویات شیشه شیر
اگر كودك شما هنگام خوابیدن نیاز به شیشه دارد اطمینان حاصل كنید كه درون شیشه فقط آب است . شیر ، غذای كمكی ، یا آب میوه اطراف دندان های كودك جمع شده و باعث كرم خوردگی دندان حتی در نوزادان می شود . منبع : http://www.persianv.com/nozadan 

بعضی والدین از پرخوابی کودکانشان نگرانند که می‌گویند بچه من تا سرش روی بالش می‌رود می‌خوابد و به سختی او را بیدار می‌کنم و بعضی والدین از کم خوابی کودکانشان نگرانند و می‌گویند وروجک من که اصلا خواب ندارد و نمی‌گذارد ما یک نفس راحت بکشیم. اما در پاسخ به این والدین نگران می‌توان گفت:
اخیرا دانشمندان سوئیسی به این نگرانی پاسخ دادند: آنها با تحقیق روی سه تا پنج کودک 1 تا 10 ساله متوجه شدند کودکان از نظر میزان خواب با یکدیگر تفاوت قابل توجهی دارند و اگر کودکی کم خواب یا پرخواب باشد در سراسردوران کودکی به همان صورت باقی می‌ماند. نکته جالبتر این تحقیق آن است که مشخص شده بعد از 10 سالگی نیز عادت خواب دراکثر بچه‌ها ثابت باقی می‌ماند. به این ترتیب ساختار بیولوژیک (ساعت درونی) در کودک در تعیین مقدار خواب مورد نیاز کودکان نقش مهمی‌ایفا می‌کند و میزان خواب طبیعی از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. البته احتمالا عوامل دیگری از قبیل محیط کودک، ژنتیک و عادت اطرافیان نیز بی تاثیر نیست.
در واقع والدین بایستی میزان خواب کودک خود را ارزیابی کنند و آن را بپذیرند زیرا همانطور که گفتیم میزان خواب کودک با کودک دیگر متفاوت است.
اما چگونه می‌توان میزان خواب کودکمان را ارزیابی کنیم؟
اگر کودک صبح بدون مشکل بیدار شود و در طول روز خواب آلود و بدخلق و کــسل نباشد مشخص است که خواب شب او خوب و کافی بوده در غیر اینصورت بایستی میزان خواب او را بیشتر کرد. درهر حال با توجه به تفاوت میزان خواب هرکودک بعد ازمدتی حساب آن دست والدین می‌آید اما در این زمینه محققان باز هم والدین را تنها نگذاشته و با تخمین مقدار خواب بچه‌ها در سنین مختلف والدین را دراین زمینه یاری داده اند:
نوزاد یک روزه تا یک ماه:
نوزادان معمولا بین 15 تا 18 ساعت در شبانه روز می‌خوابند اما دوره خواب آنها کوتاه و حدود دو تا چهار ساعت است. کودکان نارس معمولا به خواب بیشتری نیاز دارند و با توجه به اینکه نوزادان هنوزساعت بیولوژیک درونی یا ریتم شبانه روزی ندارند الگوی خواب آنها به چرخه روز و شب ارتباط ندارد.
در حقیقت نیاز آنها به خواب اصلا قابل پیش بینی نیست و در این مورد هم کاری ازکــسی ساخته نیست بایستی این دوران با صبر و خونسردی بگذرد. به عبارتی والدین بایستی با ساعت کودک تنظیم شوند چون خواب کودک در این دوران قابل تنظیم نیست.
نوزاد یک تا دو ماه:
در این دوران که خنده و هیجانات کودک شروع می‌شود الگوی خواب منظم تر می‌شود و طولانی ترین دوره خواب چهار تا شش ساعت می‌باشد که بیشتر بعد از ظهرهاست تا شب. دراین دوران طولانی ترین بیدار باش دو ساعت است و بعد از آن خسته می‌شود و می‌خوابد.
لطفا به این نیازکودک احترام بگذارید چون اگر بچه را زیاده از حد بیدار نگهداریم تا خسته تر شود و راحت تر بخوابد نتیجه عکــس حاصل می‌شود. در این صورت کودک برای خواب مقاومت می‌کند و ترشح هورمون‌های خاص موجب بیداری شبانه کودک می‌شود.
نوزاد سه تا چهار ماه:
در این دوران سه چهارم خواب کودک شبهاست و روزها با سه بار چرب زدن سپری می‌شود. دراین دوران چرخه روز و شب کودک پایدارترمی‌شود اما هنوز نظم ندارد و نمی‌توان برنامه مشخصی برایش تعیین کرد. در این دوران کودک اجتماعی‌تر شده و تمایل بیشتری به بازی دارد به این دلیل درمقابل خواب شب مقاومت می‌کند.
نوزاد چهار تا هشت ماه:
در این دوران است که باید الگوی خواب سالم را در کودک به وجود آورد. از آنجایی که در این دوران الگوی خواب کودک به بزرگسالان شباهت بیشتری پیدا می‌کند توجه کنید که به نیازهای خواب کودکتان حساس باشید و سبک زندگی خود را با او هماهنگ کنید. اگر تا دیر وقت بیدارید و او را هم بیدار نگه می‌دارید این یک عادت غلط است و کم خوابی برایش نهادینه می‌کنید که درست به اندازه سو تغذیه برای کودک مضر است.
به همین دلیل برای کودک خود الگوی خواب منظمی ‌در نظر بگیرید و به آن پایبند باشید. بچه‌ها ممکن است در این سن صبح‌ها زود بیدار شوند حدود شش – پنج و دوباره بخوابند.
کودکان شش ماهه حدود دو تا سه ساعت چرت روزانه دارند که معمولا اولین چرت آنها حدود 9 تا 10 صبح است و یک ساعت طول می‌کشد. چرت بعدی 12 ظهر است و یک تا دو ساعت طول می‌کشد و چرت عصرگاهی بین سه تا پنج بعد از ظهر متغیر است و مدت زمان متفاوتی دارد. محققان توصیه می‌کنند هیچ گاه نگذارید کودک بعد از سه بعد از ظهر بخوابد در عوض شب او را زودتر بخوابانید.
نوزاد 9 تا 12 ماه:
کودک شب‌ها 10 تا 12 ساعت می‌خوابد و دو بار در روز چرت می‌زند دیگر به شیرخوردن شبانگاهی نیاز چندانی ندارد. با توجه به اینکه در این دوران سومین چرت روزانه حذف می‌شود ممکن است شبها زودتر بخوابد. البته این مساله بسته به کودک فرق می‌کند.
جالب این است که در این سن اگر فقط 20 دقیقه درمقدار خواب او تغییر اتفاق نیفتد بر روی رفتار او اثر زیادی دارد.
هرگز به خاطر یک خواب کامل شبانه چرت بچه را حذف نکنید چون این عمل باعث خستگی و بد خلقی او شده و کودک شب سخت تر و بامقاومت می‌خوابد و تا صبح چند بار بیدار می‌شود.